Klimaatrisico’s in beeld voor cultureel erfgoed in Zuid-Holland

Hoe hebben we de klimaatrisico’s in beeld gebracht?

We hebben een kaartverhaal met interactieve kaarten ontwikkeld die de kwetsbaarheid van erfgoedlocaties door klimaatverandering visualiseren. Klimaat- en erfgoedexperts werkten samen om gegevens te verzamelen en te analyseren. Door historische en klimaatwetenschappelijke informatie te combineren, is een duidelijk overzicht ontstaan van bedreigde locaties. De klimaatrisicoscan (quickscan) hebben we in vier stappen uitgevoerd:

1. Erfgoeddata in de provincie verzamelen.
2. Klimaatgegevens uit de Klimaateffectatlas verzamelen.
3. Data-analyse uitvoeren, zodat thema’s en erfgoedobjecten een risicoscore krijgen.
4. De resultaten visualiseren in kaarten.

De resultaatkaarten in het kaartverhaal tonen welke erfgoedlocaties kwetsbaar zijn voor risico’s zoals overstromingen, natuurbranden en bodemdaling. Ze helpen beleidsmakers, erfgoedbeheerders en onderzoekers om prioriteiten te stellen en gerichte maatregelen te nemen die het erfgoed beschermen. Bij het kaartverhaal heeft het Erfgoedhuis ook een bijsluiter gemaakt, die uitleg en achtergrondinformatie geeft over het kaartverhaal.

Beter inzicht in risico’s op erfgoed

Het belangrijkste doel van het project was om het inzicht in de impact van klimaatverandering op cultureel erfgoed te verbeteren. Dat was nodig omdat tot 2024 de risico’s van klimaatverandering op erfgoed in Zuid-Holland alleen in kaart waren gebracht voor gebouwde monumenten. Er bestond nog geen integrale quickscan van de klimaatrisico’s voor verschillende erfgoedtypen, waaronder archeologische vindplaatsen en groen erfgoed. Terwijl die kennis wel nodig is om de risico’s mee te nemen in ruimtelijke plannen en bredere klimaatopgaven.

Twee workshops en een themabijeenkomst

Naast het uitvoeren van een klimaatrisicoscan wilden we met dit project ook de samenwerking tussen erfgoed- en klimaatexperts stimuleren, en bewustwording creëren over de bedreigingen van cultureel erfgoed. Daarom hebben we samen met experts op het gebied van erfgoed, cultuurhistorie en archeologie twee workshops en een themabijeenkomst voor archeologie georganiseerd. Daarin bespraken we welke klimaatrisico’s voor erfgoed de experts verwachten of al ervaren. De uitkomsten van deze gesprekken hebben we visueel in beeld gebracht met behulp van thematische bollenschema’s. Hierbij hebben we ook kritisch gekeken welke onderdelen van de landelijke klimaatrisicoscan we konden versterken met regionale datasets. Tot slot hebben we met de experts ook naar de kansen gekeken die erfgoed kan bieden. De uitkomsten van deze sessies zijn ook opgenomen in het kaartverhaal.

Wat gebeurt er met de resultaten?

Dankzij het interactieve kaartverhaal kunnen beleidsmakers en erfgoedinstellingen zien welke risico’s er zijn voor bepaalde locaties, zoals overstromingen of natuurbranden. Dat helpt ze om prioriteiten te stellen voor beschermende maatregelen, en om op tijd in actie te komen om schade te voorkomen. Daarnaast is de kaart ook een toegankelijk platform voor een groter publiek, dat zich hierdoor bewuster wordt van mogelijke klimaatimpacts voor cultureel erfgoed. Verder heeft dit project de samenwerking tussen erfgoed- en klimaatexperts versterkt: er is een duurzaam netwerk van partners uit de provincie ontstaan die elkaar verder kunnen helpen. In de toekomst kan de kaart worden uitgebreid met nieuwe data en worden gebruikt voor monitoring, beleidsontwikkeling en vervolgprojecten om erfgoed duurzaam te beschermen.

Fotograaf: Floris Scheplitz/Imagetree