Waarom gaven jullie een training in Tamale?

Sophie: ‘Het doel van onze training was om boeren in de omgeving van Tamale weerbaarder te maken voor de gevolgen van klimaatverandering, met behulp van verschillende adaptatiemaatregelen. De afgelopen jaren hebben kleinschalige boerenbedrijven in het noorden van Ghana namelijk veel last van droogte, overstromingen en gewasziekten. Dat heeft veel te maken met klimaatverandering, waardoor het regenseizoen in het gebied een stuk grilliger geworden is.’

‘Wat steeds terugkeerde in onze discussies, was hoe onvoorspelbaar de regenseizoenen zijn geworden.’

Aan wie gaven jullie de training?

Sophie: ‘De training vond plaats aan de University for Development Studies. Hier gaven we een training over klimaatverandering en landbouw. Hiervoor werkten we samen met onze collega Spyros Paparrizos van Wageningen University & Research. We hadden een diverse groep met onder andere studenten van de universiteit in Tamale, medewerkers van het ministerie van Voedsel en Landbouw en het International Institute of Tropical Agriculture, enkele verzekeringsadviseurs en een PHD-student van de Universiteit van Parakou in buurland Benin. Er deed ook nog een medewerker mee van Sungold Farm Estate, een organisatie die zich inzet voor duurzame landbouw in Afrika. De training werd mogelijk gemaakt door het Orange Knowledge Programme. Dat wordt gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken en beheerd door Nuffic.’

Eerste trainingsdag: kennismaking en informatie verzamelen

Sophie: ‘Vol enthousiasme begonnen we op dinsdag 16 januari de training in het WACWISA Center for Excellence. Tijdens de kennismakingsronde ontdekten we dat de deelnemers erg van natuur, milieu, landbouw en dieren houden. Eerst deden we een groepsoefening over klimaatverandering in Ghana. We gebruikten posters en oorzaak-gevolgketens om informatie te verzamelen over relevante klimaatdreigingen en hun gevolgen. Wat steeds terugkeerde in onze discussies, was hoe onvoorspelbaar de regenseizoenen zijn geworden. Vorig jaar hadden sommige boeren het moeilijk door de late start van het regenseizoen, waardoor de zaailingen tijdens twee kweekrondes verloren gingen. Tegen de tijd dat de regen eindelijk kwam, hadden de boeren de financiële middelen niet meer om zaden te kopen voor een derde kweekronde. Ik ontdekte ook dat boeren vroeger vertrouwden op tekens uit de natuur om het weer te voorspellen, zoals de vluchtpatronen van flamingo’s of van een bepaalde soort vleermuis (‘fruit bats’). Helaas zijn deze dieren verdwenen.’

Tweede trainingsdag: excursie en Drop App

Sophie: ‘De tweede dag gingen we eerst op excursie naar de dam van het Golinga Irrigation Project. Issa, een van de deelnemers, vertelde dat de dam was gebouwd om drinkwater te leveren aan de vierduizend mensen in de omgeving. Het viel ons op hoe groen de omgeving was in het droge seizoen. Tot dan toe hadden we vooral droge velden gezien. We verwachtten dan ook verschillende irrigatiemethodes tegen te komen, zoals druppelirrigatie of sproeiers. Maar tot onze verbazing werd het groen met de hand besproeid, door vrouwen met emmers water.’

‘Het viel ons op hoe groen de omgeving was. We verwachtten dan ook verschillende irrigatiemethodes tegen te komen. Maar tot onze verbazing werd het groen met de hand besproeid, door vrouwen met emmers water.’

Sophie: ‘In de middag lieten we de deelnemers verschillende datatypes en portalen zien. Maar de studenten waren duidelijk het meest geïnteresseerd in Spyros’ presentatie over de Drop App. Dat is een weersvoorspellingsapp voor boeren, die zowel wetenschappelijke als inheemse voorspellingen gebruikt. De deelnemers konden zich goed inleven in Spyros’ ervaringen met lokale gemeenschappen in vaak afgelegen gebieden. Ze stelden veel vragen over de kosten, het datagebruik, hoe betrokken leden van de lokale gemeenschappen waren en of ze wel beschikten over smartphones.’

‘Ik ontdekte ook dat boeren vroeger vertrouwden op tekens uit de natuur om het weer te voorspellen, zoals de vluchtpatronen van flamingo’s of van een bepaalde soort vleermuis.’

Derde trainingsdag: adaptatiemaatregelen en storytelling

Sophie: ‘Na een ochtendsessie over adaptatiemaatregelen hebben we het onderwerp storytelling behandeld. Het doel van storytelling is om een brug te slaan tussen kennisaanbieders zoals wetenschappers, en eindgebruikers zoals boeren. We moedigden de deelnemers aan creatief te zijn. Ze creëerden vele verhaallijnen, met behulp van tekeningen en AI-gegenereerde afbeeldingen. Een van de verhalen ging over Adam, een maïsboer in het noorden. In 2017 liep zijn oogst veel schade op. Hij was wanhopig en bang dat hij niet meer in zijn onderhoud kon voorzien. Een extensiewerker van het ministerie heeft hem toen geholpen om maatregelen te nemen. In 2020 had hij een succesvolle maïsoogst.’

Laatste dag: presentaties, uitreiking certificaten en rondleiding

Sophie: ‘Vrijdag was een feestelijke dag! De studenten presenteerden hun casestudies, waarin verschillende onderwerpen uit de training terugkwamen, zoals het betrekken van stakeholders en storytelling. Na de presentaties reikten we de cursuscertificaten uit, onder luid applaus. Tot slot gaf Didier, een van de deelnemers, ons een rondleiding over de campus. Hij liet ons verschillende slimme agrarische oplossingen zien, zoals kassen. De tomaten die in deze kassen groeien, worden beschermd tegen extreme hitte. Ze verminderen het waterverbruik bovendien met 75%. De kassen kunnen zichzelf in 3 jaar terugverdienen. Helaas kunnen de meeste boeren zich nu nog geen kas veroorloven, maar het biedt wel een perspectief voor de toekomst.’