Wat doe je eigenlijk als datavisualist? Maak je van die taartdiagrammen en staafgrafieken?

‘Ja ook, maar datavisualisaties bestaan uit zoveel meer! Je kunt ze in de meest bijzondere vormen gieten. En dat is meteen ook het moeilijkste: verder durven gaan dan je eigen fantasie. Natuurlijk, sommige datasets passen goed bij een traditionele staaf of lijngrafiek. Maar wil je echt de aandacht trekken, dan werkt een visualisatie met een eigen unieke vorm het beste.

Kijk maar naar de twee datavisualisaties hieronder. Links de visualisatie ‘Iraq’s bloody toll’ van Simon Scarr. Deze toont het aantal doden tussen 2003 en 2011 in de Irakoorlog. Deze visualisatie is meer dan alleen een omgekeerde staafgrafiek: hij lijkt ook op een bloedvlek. Heel thematisch dus en het trekt meteen de aandacht!

Rechts zie je de visualisatie van de Global Carbon Footprint. Elke cirkel stelt een land voor. Hoe groter de cirkel, des te groter de carbon footprint van dat land. Het geheel vormt samen ook een voetafdruk. Dit soort visualisaties heten ook wel data-art. Het doel van data-art is om emoties op het publiek over te brengen door inzichten, patronen of verhalen die verscholen zijn in de data op een toegankelijke en creatieve manier te laten zien.’

Hoe vind je het om datavisualist bij CAS te zijn?

‘Het is afwisselend, creatief en uitdagend werk. Het is elke keer weer een zoektocht naar de perfecte visualisatie:

• Hij moet het beste inzicht geven in de dataset die we voor het project gebruiken.
• Hij moet visueel aantrekkelijk zijn.
• Hij moet passen bij de doelgroep die de visualisatie gaat gebruiken en voor hen snel duidelijk maken wat de boodschap is.
• De tijd die het kost om de visualisatie te maken moet passen bij het budget dat ervoor beschikbaar is.

We hebben een klein technisch team waardoor we het hele proces van datavisualisatie samen doorlopen en we ook samen leren hoe we dit proces verder kunnen verbeteren. We doen het helemaal zelf. Dat maakt het werk zo leuk. Van een goed idee, tot een mooie schets, tot de technische skills om de visualisatie te verwezenlijken.’

En hoe werk je als datavisualist samen met andere collega’s? Wanneer krijg je de vraag om een datavisualisatie te maken en hoe ga je dan met die vraag aan de slag?

‘Collega’s vragen mij bij een project als daar een datavisualisatie bij nodig is. Dit kan een kaart zijn, een grafiek, een dashboard, een infographic of een andere vorm. Met het hele projectteam gaan we dan eerst brainstormen, en proberen we antwoord te geven op de volgende vragen:

• Wat is het doel van de visualisatie?
  • Wat zou je moeten leren als je naar de visualisatie kijkt?
  • Is de visualisatie bedoeld om te overtuigen?
  • Moet de visualisatie tot actie aanzetten?
  • Willen we met de visualisatie een bepaald standpunt presenteren? Of is deze alleen bedoeld om de data te verkennen?
• Welke visuele vorm past het beste bij de data en het doel?
  • Wat is de optimale manier om de data te laten zien: een standaard staaf of lijngrafiek of een andere vorm?
  • Gaat de visualisatie in deze vorm de gewenste inzichten geven en vragen beantwoorden?

Daarna schets ik, zelf of samen met collega’s, een aantal ontwerpen. We beginnen met schetsen omdat we dan nog makkelijk aanpassingen kunnen doen aan het ontwerp. Dit schetsontwerp ligt dan al zo dicht mogelijk bij het uiteindelijke resultaat. Als we begonnen zijn met programmeren is het namelijk lastiger om het roer nog om te gooien. Is het projectteam en eventueel de externe partij tevreden met een schetsontwerp? Dan kunnen we het ontwerp gaan ontwikkelen. Het technisch team gaat aan de slag met het coderen van de tool. Tijdens de ontwikkeling vragen we regelmatig om feedback bij het projectteam. Als we bijna klaar zijn, leggen we een domeinnaam vast waarop de uiteindelijke visualisatie te zien is.’

Welke visualisatie zou je zelf graag laten zien? Eentje waarbij je verder bent gegaan dan je eigen fantasie?

‘Ik ben nu bezig aan een datavisualisatie die bosbranden in Europa inzichtelijk maakt. De data heb ik visueel gemaakt in de vorm van een brandende boom. Hieronder zie je een afbeelding van de visualisatie.

De stam van de boom stelt Europa voor. De stam vertakt in oost-, noord-, zuid- en west-Europa en vervolgens in de verschillende landen. De dikte van de stam en takken geeft aan hoeveel bosbranden er zijn geweest in dat gebied. Hoe dikker, hoe meer bosbranden. In de buitenste takken, de takken die landen voorstellen, zie je verschillende vuurtjes. Dit zijn de bosbranden die de afgelopen jaren in de verschillende landen gewoed hebben. Dus hoe meer bosbranden er in een land zijn geweest, des te erger zal de tak in brand staan. Een visualisatie als deze is niet de makkelijkste om af te lezen, maar draagt een sterk gevoel over. Dit is een voorbeeld van data-art. Deze visualisatie is nog in ontwikkeling. Als hij klaar is, zal ik de link hier toevoegen!’